Wat is een zonsverduistering?

Op 25 oktober is de volgende zonsverduistering te zien in Nederland. Maar wat is een zonsverduistering precies. Tijdens een zonsverduistering schuift de maan voor de zon, waardoor het op aarde (gedeeltelijk) donker wordt. National Geographic legt dit haarfijn uit in onderstaande video.

Bron: National Geographic

Voor meer informatie over dit verbluffende fenomeen kan je terecht op onze bij onze informatieve artikelen. En hoe je de zonsverduistering van 25 oktober in Nederland het best kan bekijken vind je hier.

Een zonsverduistering doet zich voor wanneer een deel van de aarde wordt bedekt door een schaduw van de Maan die het zonlicht geheel of gedeeltelijk tegenhoudt. Dit gebeurt wanneer de Zon, de Maan en de Aarde op één lijn staan. Een dergelijke uitlijning valt samen met een nieuwe maandie aangeeft dat de Maan het dichtst bij het ekliptische vlak staat. Bij een totale eclips wordt de zonneschijf volledig verduisterd door de Maan. Bij een gedeeltelijke of ringvormige verduistering wordt slechts een deel van de Zon verduisterd.

Als de Maan in een perfect cirkelvormige baan zou staan, iets dichter bij de Aarde, en in hetzelfde baanvlak, dan zouden er elke nieuwe maan totale zonsverduisteringen zijn. Maar omdat de baan van de Maan meer dan 5 graden gekanteld is ten opzichte van de baan van de Aarde rond de Zon, mist haar schaduw meestal de Aarde. Een zonsverduistering kan alleen gebeuren als de maan tijdens een nieuwe maan dicht genoeg bij het elliptische vlak staat. Er moeten speciale omstandigheden zijn om de twee gebeurtenissen te laten samenvallen omdat de baan van de Maan tweemaal per draconische maand de ecliptica kruist bij haar baanknopen terwijl een nieuwe maan één keer per synodische maand (29,530587981 dagen) optreedt. Zons- (en maans-) verduisteringen gebeuren daarom alleen tijdens eclipsseizoenen, wat resulteert in tenminste twee, en maximaal vijf, zonsverduisteringen per jaar; waarvan er niet meer dan twee totale verduisteringen kunnen zijn.

Tijdens een zonsverduistering schuift de maan voor de zon, waardoor het op aarde (gedeeltelijk) donker wordt.

Totale verduisteringen zijn zeldzaam omdat de timing van de nieuwe maan binnen het verduisteringsseizoen nauwkeuriger moet zijn voor een uitlijning tussen de waarnemer (op Aarde) en de middelpunten van de Zon en de Maan. Bovendien brengt de elliptische baan van de maan haar vaak ver genoeg van de aarde weg dat haar schijnbare grootte niet groot genoeg is om de zon volledig te blokkeren. Totale zonsverduisteringen zijn zeldzaam op een bepaalde plaats omdat de totaliteit alleen bestaat langs een smal pad op het aardoppervlak dat wordt getrokken door de volle schaduw van de maan of umbra.

Een zonsverduistering is een natuurlijk verschijnsel. In sommige oude en moderne culturen werden zonsverduisteringen echter toegeschreven aan bovennatuurlijke oorzaken of beschouwd als een slecht voorteken. Een totale zonsverduistering kan beangstigend zijn voor mensen die niet op de hoogte zijn van de astronomische verklaring ervan, aangezien de zon overdag lijkt te verdwijnen en de hemel in enkele minuten donker wordt.

Omdat rechtstreeks naar de zon kijken kan leiden tot blijvende oogbeschadiging of blindheid, worden speciale oogbescherming of indirecte kijktechnieken gebruikt bij het bekijken van een zonsverduistering. Het is veilig om alleen de totale fase van een totale zonsverduistering met het blote oog en zonder bescherming te bekijken. Deze praktijk moet voorzichtig worden toegepast, hoewel de extreme vervaging van de zonnewarmte met een factor van meer dan 100 in de laatste minuut voor de totaliteit het duidelijk maakt wanneer de totaliteit is begonnen en het is voor die extreme variatie en het zicht op de zonnecorona dat mensen ertoe brengt naar de zone van de totaliteit te reizen (de gedeeltelijke fasen duren meer dan twee uur terwijl de totale fase slechts maximaal 7,5 minuten kan duren voor eender welke plaats en gewoonlijk minder is). Mensen die eclipsjagers of embraphiles worden genoemd, zullen zelfs naar afgelegen plaatsen reizen om de voorspelde centrale zonsverduisteringen waar te nemen.